Avrupa’nın En Homofobik Ülkesi, LGBT’ler İçin Bir Cehennem: Azerbaycan

Azerbeycan… Kimine göre cennet. Fakat cinsel yöneliminiz nedeniyle hasta ilan edilebileceğiniz, aileniz tarafından reddedilebileceğiniz ve ikinci sınıf vatandaş muamelesi görebileceğiniz bu yer, kimileri için ise gerçek bir cehennem.

Azerbeycan’ın sınır komşuları Rusya, İran ve Türkiye. LGBT konusunda başarılı olmayan ülkelerle komşuluğu yanısıra, Ermenistan ile tırmanan gerginlik ülke içindeki baskıyı da arttırıyor ve “Dövüşebilecek gerçek erkeklere ihtiyacımız var” üslubunu doğuruyor.

“LGBT’yi destekliyorsan LGBT bir bireysin” anlayışına ise ülkenin en ileri görüşlü sayılabilecek kesiminde bile rastlanabiliyor. LGBT hakları konusunda tartışmaya çalışmak, propaganda yapmakla eşdeğer tutulabiliyor.

Rakamlar ve istatistikler, bu üzücü tabloyu destekliyor.

2017’nin Eylül ayında dişe dokunur bir suçlama yapılmadan 83 trans vatandaş gözaltına alındı ve işkence sayılabilecek muameleye maruz bırakıldı.

Resmi otoritelerin zoruyla saçları kazınan, tıbbi muayenelere zorlanan, LGBT arkadaşlarının yerleri istenen vatandaşlar, kanıtların sadece bir bölümü.

Azerbeycan, Avrupa ülkesi olarak kabul ediliyor fakat LGBT konularında her zaman tablonun dip bölgesinde yer alıyor. Azerbaycan, LGBT konusunda geçtiğimiz sene gösterdiği %4.7’lik gelişim ile sonuncu oldu.

Azerbeycan’ın Stonewall’ı örnek alması gerekiyor. İnsanların birbirlerini kucaklaması ve birbirlerini oldukları gibi kabul edebilmesi gerekiyor. Yıllar önce New York sokaklarında gerçekleşenlerin, bugün Azerbeycan’da gerçekleşmesi gerekiyor.

Yine de Azerbeycan’da LGBT adına sosyal anlamda bir çaba yok değil.

2012’de kurulan Azad (Özgürlük) ve Nafas (Nefes) Azerbeycan’ın önde gelen iki LGBT oluşumu haline geldi.

Fakat Azad kurucusu İsa Şahmarlı, 2014 yılında kendini asarak hayatına son verdi. Bu trajedi, Azerbeycan LGBT aktivistlerini daha da tetikledi.

https://www.facebook.com/QueerRefugeesForPride/photos/a.1606190433004899/1606193216337954/?type=3

Şahmarlı’nın ölüm günü Ulusal Homofobiyle Mücadele Günü ilan edildi ve düzenli aralıklarla basın toplantısı düzenlenmeye başladı.

2014’te ilk LGBT forumunun düzenlendiği Azerbeycan’da, 2016’da da ABD merkezli bölgesel azınlık topluluğu kuruldu. Topluluk temel olarak eğitim, eğlence ve LGBT’nin diğer sorunlarına farkındalık ve çözüm yaratmayı hedefliyor. 

Ülkedeki LGBT konusu 2015’te Avrupa Parlamentosu’nun gündemine alındı, 2018’de ise Birleşmiş Milletler Azerbeycan’a cinsel kimlik ve cinsiyet konuları hakkında sekiz farklı tavsiye gönderdi.

2015’te sınırdışı edilen LGBT aktivist Javid Nabiyev ise ülkesi hakkındaki görüşlerini bu ifadelerle dile getiriyor:

“Ülkemi terketmek zorunda kaldım ve Almanya’ya sığındım. Fakat çalışmalarıma devam ediyorum. 39. İnsan Hakları Konseyi’nde konuşma yapma şerefine nail oldum ve topluluğumu elimden gelenin en iyisiyle temsil etmeye çalışıyorum.”

“Stonewall’ı hatırlamak önemli çünkü her şey orada başladı. Bireyler tehdit altında hissettiği durumları kabullenmemeli ve mücadeleden vazgeçmemeliler.”