Antik Dönemin En Ünlü Lezbiyeni: Sappho

Lesbos adasında doğan ve tarihin ilk kadın şairi olan Sappho, edebiyat ve LGBT tarihinde önemli bir yere sahip. 

Hakkında oldukça az detay bilinen Sappho, MÖ. 615 yılında aristokrat bir aileden Lesbos adasında doğdu. Birçok kardeşi olduğu ve Cercylas adında zengin bir adamla evli olduğu düşünülmekte. Ve tabi ki şiirlerinden de bildiğimiz kadarıyla Cleis adında bir kızı vardır. Hayatının çoğunu evlenmemiş genç kadınlar için kurduğu okulu yürüttüğü Lesbos’ta geçirmiştir. Böylece Sappho bir öğretmen ve şair olarak büyük bir üne kavuşmuştur. 570 yılında doğduğu yer olan Lesbos’ta ölmüştür.

Sappho şiirlerini lirik türünde ve gizemli Aiol lehçesinde yazmıştır. Kullandığı dil Roma Dönemi’nde artık kullanılmayan bir dildi ve Bizans Döneminde de şiirleri üzerine çalışılmamasının nedenlerinden birinin de bu olduğu düşünülüyor. Şiirlerinin akademik dünyadan kaybolması, katipler tarafından daha az üretilmesiyle sonuçlandı ve bu da günümüze ulaşan eserlerinin bu denli az olmasını açıklıyor. Günümüzde şiirlerinin yalnızca küçük parçalarını okuyabiliyoruz ve eksik kalan kısımları tahminler yoluyla doldurabiliyoruz.

Antik dönemden kalan dökümanlar haricinde Sappho hakkında bildiklerimiz oldukça az. Şiirlerine otobiyografi gözüyle bakarak hayatını anlamaya çalışmak biraz yanıltıcı olabilir.

Akademisyenler arasında Sappho’nun muhtemelen biseksüel olduğu ortak görüşü vardır. Aslında Sappho ile ilgili günümüzde en çok bilinen (fakat kanıtlanmayan) tarafı biseksüel tarafıdır. Şiirlerinde tüm formlarıyla güzelliği anlatıyor ve her iki cinse karşı da aşk şiirleri yazıyordu. Bu yüzden modern “lezbiyen” kelimesinin kökeninin de Sappho’ya dayandığı söylenir. Sappho sık sık lezbiyen ya da Lesboslu olarak tanımlanmıştır. Ayrıca Sapphic kelimesinin de eşcinsel çağrışımları vardır.

Sappho hakkında çok şey bilmiyor olabiliriz ama kendisi hakkında yine de birkaç bilgimiz var. Belirli ortamlara karşı gözlemleri, gezileri, bize onun aristokrat bir aileden geldiğini söylüyor. Pitakos önderliğindeki isyan sırasında Lesbos’tan ayrılmak zorunda bırakıldığını ve Sicilya’ya sürgüne gönderildiğini biliyoruz. Sicilya’da yerel halkın onun gelmesinin şerefine bir heykelini yaptıklarını biliyoruz.

Sappho’nun ölümü hakkında romantik bir hikaye de var. Hikayeye göre Sappho, Phaon adındaki bir kayıkçıya olan aşkından dolayı Leucadian kayalıklarından atlayarak intihar etmiş. Bu hikaye MÖ. 342-291 yıllarında yaşayan Yunanlı oyun yazarı Menander’den beri geçerliliğini sürdürmekte, fakat doğruluğundan hala emin olunamadı.