HIV İçin Aşı Ne Zaman Çıkacak?

Son zamanlarda yapılan ve büyük ölçüde umut vaadeden araştırmalar, HIV aşısını yeniden gündeme taşıdı.

HIV 1983’te ilk kez keşfedildiğinden beri insanlar üzerinde test yapılması onaylanan yalnızca 5 potansiyel aşı geliştirildi. Neyse ki 2018 yazı boyunca, bu konuda umut vadeden birçok gelişme oldu. İşte birkaçı:

Natural Medicine dergisinde yayınlanan yeni bulgulara göre, hastalığın zayıflatılmış halini kopyalayan bir aşı geliştirilmekte. Deneyin sonuçlarına göre bu aşı, fareler ve maymunlarda düzinelerce HIV çeşidini etkisiz hale getirirken aynı zamanda antikor üretimini sağladı. Bu bulgular aşının insanlar üzerinde denenmesinin, başarılı olursa da birçok HIV çeşidinin etkisiz hale getirilmesinin önünü açabilir. Araştırma, NIAID Aşı Araştırma Merkezi’ndeki Yapısal Biyoloji Bölümü şefi Peter D. Kwong ve John R. Mascola tarafından yürütülüyor.

Epitop, antijen üzerine antikorun bağlandığı spesifik bölgedir. Bu aşı da, birçok HIV çeşidinin bağlandığı, yalnızca iki yıl önce keşfedilen bir epitop baz alınarak geliştirildi.

Araştırmacılar, bağlantı peptidinin bilinen yapısını kullanarak vücuda bağışıklık kazandırmak için tasarlanmış birçok immünojen ve protein oluşturdu. Bunlardan en verimli olanı, taşıyıcıya bağlandığında oldukça güçlü bir bağışıklık sağlayan, sekiz aminoasitten oluşan bir immünojendi. Daha sonra araştırmacılar bu aşıyı farelere uyguladı ve sonuçları gözlemlerdi. Fareler tüm dünyadan toplanan 208 çeşit HIV çeşidinin %31’ine bağışıklık kazanmışlardı.

Sonraki adım için araştırmacılar maymunlarda da aynı işlemi uyguladılar ve aynı şekilde olumlu sonuç aldılar. Aşı insanlar üzerinde güvenli olarak kullanılabilecek hale geldiğinde, gönüllüler üzerinde dikkatli bir şekilde test edilecek.

Bir diğer önemli gelişme ise, Harvard Tıp Fakültesi’nden bir grup araştırmacının üzerinde çalıştığı aşıyı yakın bir zamanda Güney Afrika’dan gönüllüler üzerinde deneyeceklerini açıklamaları oldu. Maymunlar üzerinde yapılan denemelerde aşının %67 oranında başarılı olduğu görüldü. Her ne kadar heyecan verici bir gelişme de olsa bu oranlar FDA belgesi almak için henüz yeterli değil.

Üzerinde çalışılan ve çeşitli aşamalarda olan bir çok HIV aşısı bulunmakta. Şimdi araştırmacılar aşıları güvenli bir şekilde birleştirerek daha etkili hale getirmenin, dolayısıyla tamamen güvenli, tüm HIV çeşitlerini kapsayan ve piyasaya sürülebilir bir aşı oluşturmanın yollarını arıyorlar.