Sınırlı Arz Nedir? Ne Sağlar?

Nicel genişleme adı verilen geleneksel olmayan para politikası yaklaşımında, ülkelerin merkez bankaları, o ülkenin itibari para arzını arttırır. Daha fazla miktarda paranın basılıp dolaşıma sokulması sonucu enflasyon artar ve birim itibari paranın, ülkemiz için 1 TL’nin, değeri düşer.

Değer saklama araçlarının içinde toplam arzı (total supply) sınırlı olan varlıklar ise bu nedenle kendi piyasasında enflasyon oluşmamasını sağlar.

Bitcoin için dijital altın benzetmesi yapılmasının nedenlerinden biri de her ikisinin kaynaklarının sınırlı olmasıdır. Fakat altın her ne kadar sınırlı bir kaynak olsa da toplam arzın yüzde kaçı çıkartıldı, işlendi ve piyasada dolaşımda ve dolayısıyla geri kalan rezerv miktarı hakkında net bir bilgimiz yok. Buna karşılık Bitcoin ne zaman ne kadar üretilmiş olacak ve hangi yıl toplam kaç tane üretilebilecek biliyoruz. Toplam 21 milyon Bitcoin kazılabilecek ve bu 2140 yılında tamamlanmış olacak. Bu yazı yazıldığında 18.7 milyonluk arz piyasada dolaşımdadır.

Altın ve Bitcoin karşılaştırması yaptığımız yazımızda daha detaylı bir inceleme bulabilirsiniz.

Başlangıç Bloku, blokzincirinin oluşturulmuş ilk bloğudur ve blok ödülü olarak 50 Bitcoin üretilmiştir. Bitcoin blok ödülü, blokzinciri ağında başarıyla işledikleri her blok için kriptopara madencilerine ödül olarak verilen yeni Bitcoin’leri tanımlamak için kullanılır. Her 10 dakikada bir gerçekleşen yeni Bitcoin üretiminin, belirli dönemlerde yarı yarıya azalması Blok Ödülü Yarılanması (Halving) olarak tanımlanır. Ödül yarılanması 210.000 blokta bir tekrarlanır ve yaklaşık dört yılda bir gerçekleşir. Başlangıçtaki blok ödülü 28 Kasım 2012’de 25 BTC’ye, 9 Temmuz 2016’da 12,5 BTC’ye ve 11 Mayıs 2020’de gerçekleşen yarılanma ile de 6.25 BTC’ye düşmüştür.

Blok ödülü yarılanması Satoshi Nakamoto tarafından enflasyonu dengelemek için tasarlanmıştır ve bu sayede üretilen Bitcoin miktarı da azalmaktadır. Ödül yarılanması, Bitcoin ağının merkeziyetsiz yapısı sayesinde herhangi bir müzakere, bir ülke yönetimi veya merkezi otorite kararı olmadan kişi ve kuruluşlardan bağımsız şekilde gerçekleşmektedir.

Merkeziyetsizlik Nedir? Neler Sağlar? yazımızda merkeziyetsizliğin tanımı ve getirdiklerini detaylı şekilde okuyabilirsiniz.

Toplam Arzı Sınırlı Olmayan Kriptoparalar

İtibari paralar için merkez bankalarının yaptığı gibi sınırsız arza sahip olan kriptoparalar kendi protokollerinde bu kuralı belirlerler. Toplam arzı sınırsız olan kriptoparaların en bilinenleri Ethereum, EOS ve Dogecoin‘dir. Ethereum’un toplam arzı sınırsız olsa da enflasyonu yıllık üretimine konmuş olan limitten dolayı teknik olarak her yıl azalmaktadır. Örneğin Ethereum arzı 100 milyonken o yıl yıllık limit olan 18 milyon ETH çıkarıldığında enflasyon %18 olur. Ardından arz 200 milyon olduğunda, aynı yıllık limit ile o yıl 18 milyon ETH çıkartılacağı için enflasyon %9 olacaktır.