Terapiye başlamayı düşünüyor olsanız bile terapide sizi neyin beklediği konusunda kafanız karışık olabilir. “Terapistten ne beklemeliyim? Terapistimde nelere dikkat etmeliyim?” soruları ve “Seanslarda kendim gibi olabilir miyim? Herhangi bir dışlayıcı/aşağılayıcı dille karşılaşır mıyım?” gibi endişeler zihninizde dönüyor olabilir.

Bu yazıda terapist-danışan ilişkisinin özelliklerini, terapide nasıl bir yaklaşımla karşılaşmanız gerektiğini, iyi bir terapisti gösteren işaretleri ve terapistinize dair uyarıcı olabilecek sinyallerin neler olduğunu bulacaksınız.

Terapist – Danışan İlişkisi

Araştırmalara göre terapist ve danışan arasındaki ilişki; danışanın terapiyle bağ kurması, terapiye devam etmesi ve terapiden en iyi şekilde faydalanması için kritik bir öneme sahip. (1)

Terapist ve danışan arasında kurulan ittifakın 3 temel özelliği bulunur: (2)

• Terapist ve danışan arasında kurulan ilişki/bağ
• Terapide uygulanacak metotlar/teknikler hakkında danışan ve terapistin ortaklaşması
• Terapinin hedefleri noktasında danışan ve terapistin ortaklaşması

Terapist-Danışan İlişkisini Farklı Kılan Nedir?

Terapiye yeni başladığınızda terapist ile kurduğunuz ilişkinin dinamiklerini garipseyebilirsiniz çünkü bu ilişki sosyal yaşantınızda kurduğunuz diğer hiçbir ilişkiye benzemez. Bu ilişkide her davranışın, sözün, tepkinin, jestin ve mimiğin kendinizi keşfetmenize yardımcı olacak bir anlamı bulunabilir.

Örneğin, seanslarınıza vaktinde geliyor musunuz yoksa tekrarlayan bir şekilde seanslarınızı unuttuğunuz ya da seanslara geç katıldığınız oluyor mu? Seans ücretlerini vaktinde yatırıyor musunuz yoksa hep bir hatırlatmaya mı ihtiyaç duyuyorsunuz? Terapistinizin konuşmasını veya konuşmamasını nasıl yorumluyorsunuz?

Terapi yalnızca seans odasında konuşulanlardan ibaret değildir. Ödeme, seansları planlama, seansların nasıl düzenleneceği gibi birçok nokta davranış kalıplarınız ve motivasyonlarınız hakkında terapistinize fikir verebilir. Terapistinizle aranızda gelişen ilişki terapinin temelidir. (3)

Terapötik İlişki Neden Önemlidir?

Terapötik ilişki danışanın yaşamında olumlu bir değişiklik elde etmek için en önemli kriterlerden biri olarak kabul edilir. Terapist ve danışanın terapi sırasında nasıl bağ kurdukları, iş birliği yaptıkları ve birbirlerini nasıl deneyimledikleri kilit öneme sahiptir. Bu özel ilişkinin kurulmasıyla kendini tanıma ve kabul etme, düşünceler, inançlar ve davranışlarda değişiklik gerçekleşecektir. (4)

Verimli bir terapötik ilişki, danışanın tatmin edici çözümlere doğru ilerleyebilmek için kendisini güvende ve anlaşılmış hissetmesini sağlar. Kendisini güvende hisseden danışan, dipte yatan duygu ve sorunlarını ifade etmek için açılmaya da daha istekli olur.

Danışanın duygu ve düşüncelerini açıklıkla paylaşabilmesi, bunların nereden geldiğini anlamanın ilk adımıdır. Bu sayede danışan kendisini daha iyi tanıyabilir ve kendisinin en iyi versiyonuna doğru ilerleyebilir.

Terapötik İlişkinin Özellikleri

Terapötik ilişkinin birçok unsuru vardır ve nasıl her danışan birbirinden farklıysa terapist-danışan arasında kurulan her ilişki de birbirinden farklıdır. Ancak terapist-danışan arasındaki ilişkinin ortak bazı özelliklerinden bahsetmek mümkün:(5)

1. Gerçekçilik

Terapist her şeyden önce “normal” bir insandır ve her konu hakkında fikri olmayabilir. Terapistin her şeyi bilen, uhrevi bir yanı veya yol gösterici, danışan adına karar verici bir rolü yoktur. Danışan ile gerçek ve doğal bir ilişki kurabilmesi için terapistin özgün ve kendisi olabilmesi gerekir.

2. Empati

Empati; terapistin hislerini, fikirlerini ve motivasyonlarını anlayabilmesi için danışanın yaşadıklarını fark etmesi, tanıması ve anlamasıdır. Empati terapötik ilişkinin temelidir çünkü terapist ve danışan arasında bağ kurulmasına yardımcı olur. Danışan empati sayesinde terapistinin onu gerçekten anladığını ve ihtiyaçlarını fark ettiğini görür.

3. İlgi ve sıcaklık

Terapi odasına ilk kez girdiğinizde korku, endişe ve gerginlik duyabilirsiniz. Bu nedenle danışanın duygularını ve düşüncelerini rahatça paylayabileceğini hissetmesi için terapistin sıcak ve ilgili bir yaklaşım sergilemesi önemlidir.

4. Güven veren ve yargılayıcı olmayan yaklaşım

Terapötik ilişkinin kurulması ve gelişmesi için danışanın terapistin güvenilir olduğunu hissetmesi çok önemlidir. Paylaşım yapmaya dair endişeleri olan danışanın kendisini açabilmesi için terapistinin yargılayıcı olmadığını görmesi gerekir.

5. İçgörü ve deneyim

Terapistin içgörüsü ve deneyimi danışanı daha derinlikli bir şekilde anlamasına yardımcı olur. İçgörü ve deneyimi sayesinde danışanın kullandığı dile veya seanslarda kendini ifade etme biçimlerine dikkat çekebilir.

Terapistin yanı sıra seanslarda danışanın içgörüsünün de son derece önemli olduğunu belirtmek gerekir. Terapist ve danışan çok farklı arka planları olan iki insan olabilir ancak bu ilişki paylaşılan deneyimlerin anlamlandırılması ile gelişir.

Bu ortak öğrenme ve yaratıcı deneyim, terapiyi hem danışan hem de terapist için tatmin edici noktaya getirebilir. Terapinin gücünü artıran da bu karşılıklı buluşma ve iş birliği sürecidir.

Terapiste Dair Olumlu ve Olumsuz İşaretler

Terapistinizin ekolü ve kullandığı teknikler ne olursa olsun sergilemesi ve sergilememesi gereken bazı davranışlar mevcuttur. Bu işaretlere dikkat ederek terapistinizi değerlendirebilirsiniz.

Terapiste Dair Olumlu İşaretler

1. Sınırlar ve gizlilik politikası hakkında açık ve net olması
2. Sizi ve değerlerinizi öğrenmeye açık olması
3. Seansta konuşulacakları belirlemeniz için size alan açması
4. Size ve duygularınıza anlayışla, yargısızca ve kabullenici yaklaşması
5. İlerleme hızınıza saygı duyması ve size ayak uydurması
6. Sizi farklı perspektiflerden bakmaya teşvik etmesi
7. Geri bildirime açık olması
8. Yetkinliklerinin bilincinde olması ve gerektiğinde sizi farklı bir uzmana yönlendirmesi

Terapiste Dair Olumsuz İşaretler

1. Gizliliği ihlal etmesi
2. Kendi hayatıyla ilgili uygunsuz paylaşımlarda bulunması
3. Anlattıklarınıza sempati gösteren büyük tepkiler vermesi
4. Yargılayıcı ve eleştirel olması
5. Seanslarını tekrarlayan bir biçimde unutması veya iptal etmesi
6. Kendinizi açmanız için sizi zorlaması
7. Kendisini sizden üstte görmesi
8. Sözünüzü bölmesi veya uygunsuz yorumlar yapması

Terapi verebilmek için gerekli lisans ve lisansüstü eğitimini tamamlamış, kendisini eğitimler ve süpervizyon desteği ile geliştiren, başka bir terapistle kendi iyi oluşu üzerine çalışan bir terapistin bu olumsuz işaretleri gösterme ihtimali düşüktür.

Hiwell online terapi uygulamasında psikologlar eleme sürecinden ve diploma kontrolünden geçerek ekibe alınır. Terapistler ile dönemsel olarak performans değerlendirmeleri ve danışanlardan gelen geri bildirimler doğrultusunda iyileştirmeler yapılır. Bunların yanı sıra Hiwell, terapistlerinin yetkinliklerine katkı sunmak amacıyla çeşitli eğitimler organize eder.

Uzman psikologlardan etik ilkelere uygun bir şekilde güvenilir terapi hizmeti almak istiyorsanız Hiwell online terapi uygulamasını indirebilir ve 500’den fazla uzman psikolog arasından ihtiyaçlarınızı en iyi karşılayacak olan ile terapi sürecinize başlayabilirsiniz.

Kaynaklar:

1. https://www.apa.org/monitor/2019/11/ce-corner-relationships
2. https://www.ucl.ac.uk/clinical-psychology/competency-maps/pd-framework/Generic%20Therapeutic%20competences/Ability%20to%20foster%20and%20maintain%20good%20alliance%20PD%20web%20version.pdf
3. https://www.wholepersonintegration.com/blog/2021/11/9/the-uniqueness-of-the-therapeutic-relationship
4. https://www.onetherapybrighton.com/client-therapist-relationship-unique/
5. https://underwoodcounseling.net/client-therapist-relationship/