Bir Diktatörün Arabası, İran’lı LGBTİ+’ların Sembolüne Dönüştürüldü

Tarihi bir İran arabası, bu Ortadoğu ülkesinde yaşayan LGBTİ+ bireyler için güçlü bir sembol olarak yeniden tasarlandı.

https://www.instagram.com/p/CUponYWLanO/?utm_medium=copy_link

PaykanArtCar, Ekim ayında, Human Rights Foundation’ın Miami’de düzenlenen Oslo Özgürlük Forumunda tanıtılmış yeni bir sanat projesi. Amacı ise İran’da yaşayan LGBTİ+ bireylerin karşı karşıya kaldığı muameleye karşı farkındalık kazandırmak. 

Paykan 1974, zamanında Romanya başkanı Nicolae Ceaușescu tarafından İran şahına hediye edilmiş tarihi ve ikonik bir araba. Şimdi ise yeni tasarımı ile; LGBTİ+ hakları, hemcinsler arasındaki aşk ve kuir dayanıklılığını temsil ediyor.

“Bu araç bir zamanlar bir diktatörün arabasıydı, ama şu andan itibaren PaykanArtCar olarak bilinecek ve bir onur sembolü olarak yenilenerek, insan haklarını ileri taşımak için çağrıda bulunacak” diye ifade ediyor PaykanArtCar’ın CEO’su, elçi Mark D. Wallace. 

Araba, oldukça güzel şekilde resmedilmiş, işlemeli bir kol bandı takan, uzanmış çıplak bir erkeği tasvir ediyor. Figür bir tarafında elinde tuttuğu çiçeği kasıklarının önünde tutarken, öbür tarafında süslü giyinmiş erkek elinde bir çiçek tutuyor. İki figür arabanın kaputunda da birbirlerine sarılmış şekilde resmediliyor.

https://www.instagram.com/p/CUpohEHLnJH/?utm_medium=copy_link

PaykanArtCar, eşcinsel olduğu için ülkesini terk etmesi gerekmiş, Tehran’da doğup büyümüş yeni sanatçı, Alireza Shojaian tarafından resmedilmiş. Onun bu eseri Ortadoğu’daki kuir tarihini yansıtırken aynı zamanda da LGBTİ+ bireylere karşı yapılan ayrımcılıkla mücadele etmeyi amaçlıyor, ve bunu heteronormatif olmayan maskülen kimliklere yer vererek yapıyor.

Bu eser için ilhamı, oğlu Sohrab’ı bir savaş meydanında öldüren Rostam’ın bin yıllık hikayesinden almış. Bu sevilen İran hikayesinin, 2021 yılında ailesi tarafından katledilip bir nefret cinayetine kurban giden 20 yaşındaki Alireza Fazeli Monfared’in hikayesi ile benzerliklerine dikkat çekmeye çalışmış sanatçı. 

“Rostam ve Sohrab’ın hikayesi benim için ülkemde uygulanan yasalardan dolayı, her gün vahşet dolu adaletsizliklere mâruz kalan LGBTİ+ topluluğunun yaşadıklarını yansıttığı için ilham kaynağı” diye belirtiyor Shojainan. 

“PaykanArtCar, İran rejimi ve toplumu tarafından defalarca gözardı edilen LGBTİ+ topluluğunun yaşadığı adaletsizliklere karşı bir umut ışığı olacak.”

Araba ilk olarak Miami’de açılış yaptı ve Paris’te, Asia Now sanat festivaline gitmesi planlanıyordu, ama katılım daveti geri çekildi.  Shojaian ve Dr. Hiva Feizi’ye göre bunun sebebi ise, İran’ın rejim yanlısı araba galerileri tarafından yapılan baskı. Dr. Hiva Feizi ayrıca, geri çekilen davetlere karşı açıklamalarda bulunduğu için, yasal yaptırımlarla tehdit edilmiş.

“Geldiğim yer İran’da, hükümet din adamları tarafından yönetiliyor. Bu din adamları eşcinselliğin varlığının bile yalan olduğunu söyleyip, eşcinsel olduğu öğrenilen kişileri idam ediyorlar. Bu da bizi doğal olarak toplumdan siliyor. Bu yüzden ülkemden ayrılmak zorunda kaldım” diye açıklıyor La Regle de Jeu’ya Shojaian. “Ama böyle bir şeyin, burada, Fransa’da olmaması gerekiyor.”

“Alireza’nın araba ile yaptığı işten gurur duyuyoruz – bu aşk ve trajedinin çok güzel bir hikayesini yansıtıyor. Kendisini ülkesinden kaçmaya zorlayan İran rejiminin, şimdi burada bile onu ve onun LGBTİ+ olumlayan sanatını susturmanın bir yolunu bulmuş olması, hele ki liberalizm ve ifade özgürlüğünün merkezi olması gereken Fransa’da bunun yaşanmış olması şok edici.” diye ifade etti Feizi bir açıklamasında.

https://www.instagram.com/p/CU750lBLDC3/?utm_medium=copy_link

“PaykanArtCar, İran’da baskı altında yaşayan insanların haklarını savunmaktan vazgeçmeyecek ve arabayı sergilemeye devam edeceğiz.”

Bu sansüre karşı, PaykanArtCar, ifade özgürlüğü kısıtlanan sanatçılar için kurulmuş bir yapılanma olan 3.19.27.(2) ile işbirliği yaptılar.

PaykanArtCar şimdi ise bir pop-up sergisi olarak, Twice Erased ismiyle, Paris’te sergilenecek. Daha sonra da sergi Toronto’ya taşınacak. Tarihler hakkında daha fazla bilgi için, PaykanArtCar’ın Instagram ve Twitter sayfalarına göz atabilirsiniz. 

“Kurulduğu ilk günden beri “tehdit altındaki sanatçılara” platform sağlamak için 3.19.27(2) olarak birçok sergi düzenledik” diye ifade ediyor organizasyonun genel direktörü Kyle Beattie.

https://www.instagram.com/p/CU74ntBL-iT/?utm_medium=copy_link

“PaykanArtCar, şüphesiz ki bugüne kadar sergilediğimiz en önemli eser. Onlarca gay, lezbiyen ve trans bireyin şiddet dolu ve trajik ölümleri artık son bulmalı, ve bunu durdurmanın tek yolu da sorumlular ile yüzleşmek. Bunun için de en iyi yöntem harekete geçmektir. Bizim harekete geçmek amacıyla yaptığımız şey de sahneyi bu trajedileri yaşayan insanlara, hikayeleri anlatmak için vermemiz olacaktır.”