Paris’te Gay Business

Paris’in gey shoplarıyla ünlü, şık Marais -Mare okunur- semtindeyiz. Birkaç on yıl önce bu eski fakat bir o kadar zevkli binalarla donatılmış ve koruma altına alınan semt, yoksullar, yahudilerin semti olarak biliniyordu.

Marais 1968 sonrası cinsel ve homoseksüel serbestinin getirdiği özgürlük ortamı, estetik anlayış ve yaratıcılık konusunda heterolardan geri kalmayan işletmeci geylerin tercih ettiği bir mahalle olmakta gecikmedi. Böylece varsıl Fransızların yoksul Parisli’leri şehir dışına püskürtme eyleminin bir halkası da burada gerçekleşti. Çok kısa sürece Marais kabuk değiştirdi denebilir.

Eşcinsellerin tercih ettiği bir semt olmakla birlikte burası kesinlikle bir ghetto değil. Burada çoluk çocuğu ile Pazar gezmesine çıkmış Parisli bir aile yanında, değişik ülkelerden Paris’e akın eden turistlerle, “in” olmayı her zaman vazife bilen bazı Fransızları yan yana görürsünüz. Burada bar, diskolara, lokantalar, kafeler, pizzacılar, şık marka butikler, eczaneler pek çoğu geyler tarafından işletiliyor. Öyle olmayanlar da elbette “gay friendly” ucube yaftasıyla iş görüyor.

Bizde çoğu gey işletmelerde alışılagelen “mafyavari-lümpen” bir yapılanma biçimine rastlamak mümkün değil. Bunun en önemli nedeni Fransa’daki gey işletmelerinin örgütlü olmasıdır; gey işletmeciler Sneg isimli bir sendika kurup bunun çevresinde örgütlenmişlerdir. Sneg aslında daha çok bir dernek sayılabilir. Bir yönetim kurulu, başkanı ve hukuk bürosu vardır. Sneg’in saygınlığı giderek büyümekte, kendi dışındaki camiaya da yayılmaktadır. Söz gelimi Sneg o kerte önem kazanmaya başladı ki yeni başkan üyeleri %90 hetero olan başka bir meslek birliğinin de o bölgedeki yöneticisi olarak seçilmiştir.

Sneg’in kuruluş yılı 1980’lere rastlar. Sneg’in kurucusu Bernard Bousset kuruluş sürecini şöyle anlatıyor. “AIDS’in ortaya çıkışıyla Polis baskısı ve baskınları gey işletmelerde iyice hissedilir olmuştu. Bizleri zengin ve güçlü zannediyorlardı. Bu bir yanılgıydı elbette. Bizim gücümüz birlik olmaktan ve haklarımızı aramamızdan geliyordu. AIDS’in yayınlaşmasıyla o dönemdeki iktidar, gey işletmeleri kapatmayı bir çözüm olarak göstermeyi amaçlıyordu. ABD’de uygulanan bu “çözüm”ü biz Fransa’da reddettik. Ben o dönem bir sauna işletiyordum, orada insanları korumak için ücretsiz prezervatif dağıtmak istedim. O dönemdeki anlayış, ücretsiz prezervatif dağıtımını insanları fuhuşa yönlendirmek olarak algılıyordu. Baskılara maruz kaldık, diğer işletmeci arkadaşlarımızla valilikte toplantılar yaptık, orada kıyamet koptu. İşletmelerimizin kapatılmasından korktum. Kuruluşunda derneğin başlıca amacı gey işletmelerin haklarını savunmaktı. Bir yakın arkadaşım Cumhurbaşkanlığı sarayına giderek o dönemin Cumhurbaşkanı Mitterand’a işin önemini anlatınca, kendisi yürütmenin acilen Bakanlıktan çıkmasını sağladı. Ücretsiz prezervatif ve jel dağıtımına ancak 1992’de başlayabildik, bu bakanlıktan yasanın çıktığı tarihe tekabül eder.

Şimdilerde pek farkında değili fakat o güne dek prezervatif eczanelerde satılan bir “ilaç”tı. Bizi bu nedenle lobi çalışması yapmakla suçlayanlar oldu o dönem. Ben buna baskı karşıtı mücadele diyorum. Pek çok sevdiğim arkadaşım, yakınım AIDS sebebiyle öldü. Ücretsiz prezervatif ve kayganlaştırıcı dağıtımıyla hastalığa karşı mücadelede devrimci bir adım attık. Fransa halihazırda bunu yapan tek ülke olmakta devam ediyor bildiğim kadarıyla.”

Sneg’in yeni başkanı Gerard Siad ise derneğin önümüzdeki dönemlerde hedefinin eşcinsel camianın kullandığı mekanlarda yaşam şartlarının iyileştirilmesine katkı sağlama üzere çalışmalara başlamak olduğunu söylüyor.

“Derneğimiz üyelerimize sosyal, hukuksal dayanışma sağlamaktadır. Gerektiğinde avukatımız devreye girmektedir. Homofobiye karşı mücadele ana hedeflerimizdendir. Uyuşturucuya karşı bilgilendirme ve kapalı mekanlardaki gürültüye karşı mücadelede diğer derneklerle ortak hareket de önceliklerimizdendir: Eşcinsel polisler derneği, homofobiye karşı ilk yardım vb. konularında birlikte çalışma…

Hareketimizi Avrupa’ya yaymak istiyoruz: söz gelimi İtalya’nın Bologna bölgesindeki gey işletmecileri sistemimizi oraya adapte etmek için bizden yardım istedi.”

Yazımızı, ülkemizdeki gey işletmelerde şartların iyileştirilmesi, fiyatların makul seviyelere çekilmesi ve şeffaflık konularında biraz kafa yormak isteyenlere birkaç örnek olması dileğiyle bitirelim.