LGBT Kürtler, IŞİD’in Gölgesinde Bir Duruş Sergiliyorlar

Birkaç istisna dışında, Ortadoğu’daki LGBT bireylerin görünümü kasvetli olabilir, hatta tamamen ölümcül olabilir.

Kürtler, kadın eşitliği konusundaki ilerlemeleri sebebiyle, Müslüman çoğunlukta olan komşularından ayrı duruyorlar – ancak yalnızca IŞİD’i kabul eden kadın birliklere övgüde bulunuyorlar. Fakat bir gün Kürt bölgelerinin LGBT insanlar için görece bir sığınma yeri olabileceğine dair işaretler var mı?

Bu Onur Ayı, LGBT bayrağı bir kez daha Irak Kürdistanı Erbil’de ABD konsolosluğunda çatırdıyor. Dışişleri Bakanlığı, Büyükelçiliklerin Onur Ayı’nı “yerel bağlamlarına uygun olarak” tanımasına izin veriyor – peki neden Irak’ın başkenti Bağdat’ta değil de Irak’taki Kürt başkentinde? Irak parlamentosu üyelerinden Erbil konsolosluğuna saldırılmasını istemekle ilgili olarak verilen kınama, Kürt makamlarının ölçülü sessizliği ile tam tersi duruyor.

Tabu konuda Iraklı Kürtler tarafından gösterilen kısıtlama, geçen yıl bir cinsiyet hakları savunucusu olan Ayaz Shalal’ın Irak Kürdistanı’nda LGBT eşitlik için savunuculuk eden ilk ve tek ses haline gelmesiyle değişmeye başladı.

Ayaz, ülke çapında halka katılım kampanyaları ve kamusal sanat projeleri başlatarak Kürtlere ve Iraklılara konuyu kişisel bir şekilde tanıttı. Yakın tarihli bir toplantıda Ayaz, 129 Müslüman ve Hristiyan inanç lideriyle birlikte bir foruma ev sahipliği yaptı.

Örgütü Rasan, cinsel azınlıklarla mücadele için danışmanlık desteği sağlıyor ve şu anda hiçbir yere dönemeyecek mağdurlara yakında güvenli yer ve sığınma hakkı desteği sağlamayı hedefliyor.

Bu arada, Türkiye’deki önde gelen Kürt partisi, LGBT topluluğu için eşit haklar mesajı yayınlıyor. Demokrat olan bu parti, Batı standartlarına göre etkileyici bir şekilde, LGBT mukabili yüzde 10 ve kadınlar için parlamento adayı listesinde yüzde 50 oranında kota sürdürüyor. Parti, 2015 yılında ilk defa gay bir aday çıkardı.

Shalal’a göre Irak’a, İran ve İslam Devleti gibi açık düşman bölgelerden sığınma arayan LGBT bireylerin sessiz bir eğilimi var.

Güneyde Bağdat’taki cinayet takımlarının, arkadaşlık başvuruları yoluyla sokulup yakalanmaları halinde kaçırma, tecavüz ve infaz ile karşı karşıya kalan gayler peşinde olduğu biliniyor. 2009’da insan hakları savunucuları, beş yılda yaklaşık 680 kişinin cinayete kurban gittiğini tahmin ediyorlardı. İran destekli Şii militanların gözlemci tarafından kullanılan işkence yöntemleri arasında, mağdurun anüsünü tutkalla yapıştırmak ve ardından kurbanın ishal olmasını sağlamak gibi korkunç ve acılı bir ölüm yaratmak yer alıyor.

IŞİD’in bölgelerinde düzinelerce homoseksüel yüksek katlı çatılardan vahşice atıldı.

İran’da, 1979 İslam devriminden bu yana 6.000 kadar gay erkek ve kadın idam edildi. Çünkü rejim, toplumun ve evin her alanına nüfuz ediyor.

Son yıllarda, Irak’ın en kuzeydeki illerinde bulunan özerk otorite olan Kürdistan Bölgesel Yönetimi, eşcinselleri cezalandıran polisleri görmezden gelmekten daha çabalayıcı bir yaklaşıma geçti.

Shalal konuyla ilgili şunları söyledi;

“İç güvenlik, insanların kişisel hayatlarına müdahale etmemeye çalışmaktadır ve değerli kaynakları teröre karşı yönlendirmek kamu güvenliğini tehlikeye atacaktır. Temel zorluk, muhafazakâr tutumları değiştirmek.”

Bazı nispeten laik aileler arasında bile, kırsal bölgelerde daha belirgin olan Kürt kültürünün kabile temelleri, toplumsal davranışı kuvvetle sınırlayabilir. Kabilelerin, tolerans eksikliğinin ardındaki tek itici güç olmasa bile, hala kendi muhafazakar şeref kuralları vardır.

Uzun vadede, işler iyiye gidiyor gibi görünüyor. 2002’de Irak Kürdistanı yetkililerin namus şiddeti uygulayan kişileri kovuşturma yeteneğini ciddi şekilde kısıtlayan Saddam Hüseyin kanunlarını yürürlükten kaldırdı. 2007’ye gelindiğinde, Irak Kürt Başbakanı Nechirvan Barzani, özel amaçlı kolluk kuvvetleri ve köydeki yaşlıları mahkeme sistemi dışındaki yasal davalara karar vermeyerek yasaklarla, kadınlara yönelik namus şiddetiyle mücadele etmek ve izlemek için özel komisyonlar başlattı.

Turistler için, bu namus kurallarının Batı’daki yabancılara yayılmadığına dair güvence veriliyor. Duhok’ta ikamet eden gay bir gurbetçi konuyla ilgili şunları iletti;

“Burada dört yıl boyunca yaşamak, sessizce hayatımı değiştirmek konusunda herhangi bir sorun yaşamadım ve burada farklı şehirlerde yaşayan ve aynı şekilde hisseden birkaç LGBT yabancı arkadaşım var.”

NOT: Yazar, Kürt meselelerinde uzmanlaşmış Ortadoğu analistidir ve aynı zamanda hayatının bir kısmını Irak Kürdistanı’nda geçirmekte.